In 2015 zijn veel taken in het sociale domein van het Rijk overgeheveld naar de gemeenten, ook wel de decentralisaties genoemd. De kosten van deze taken waren door de ministeries becijferd en omdat gemeenten zo efficiënt kunnen werken werd er bij de overheveling stevig op de budgetten bezuinigd. De gemeenten vertrouwden erop dat dit reëel was en ook al kwamen vooraf geen duidelijke cijfers, je mag er toch vanuit gaan dat je niet door een medeoverheid wordt gepiepeld? Dat na enige tijd bleek dat de bezuinigingen niet realiseerbaar waren, sterker nog dat de kosten van met name jeugdzorg veel hoger waren dan het ontvangen budget, kon het ministerie niet voorzien; ik geloof niet in complottheorieën…
In 2018 bleek, toen alle gemeenten eindelijk over de meeste informatie beschikten die het Rijk in 2015 niet kon verstrekken, dat er sprake was van grote tot zeer grote tekorten. Bij de ene gemeente meer dan bij de andere. De uitkeringssystematiek van Den Haag is zo onnavolgbaar dat niet achterhaald kan worden waarom er soms sprake was van grote verschillen. In ieder geval was wel duidelijk dat er geld bij moest en meermaals is dit bij minister De Jonge aangegeven. Deze heeft een relatief zeer kleine bijdrage toegezegd waarvan overduidelijk is dat dit veel te weinig is. Een bron dichtbij het kabinet heeft mij aangegeven dat de minister van financiën, Hoekstra, zijn collega De Jonge geen succes gunt omdat hem dat zou kunnen helpen als er een leider van het CDA moet worden gekozen. Ik geloof echter niet in complottheorieën…
Zo kan meer dan driekwart van de gemeenten de begroting niet structureel sluitend krijgen en moeten reserves worden ingezet om te voorkomen dat allerlei bezuinigingen zoals op cultuur, sportvoorzieningen, infrastructuur en minimabeleid nodig zijn. Iets wat je niet graag wil omdat dit negatieve effecten heeft op de leefbaarheid. Tegelijk wordt door het Rijk gekeken of binnen het gemeentefonds, waar de gemeenten bijna geheel financieel van afhankelijk zijn, een herverdeling kan plaatsvinden. De eerste berichten zijn dat dit voordelig uitpakt voor kleinere gemeenten en dus gunstig voor de grotere met meer dan 100.000 inwoners. Al eerder heeft het Rijk pogingen gedaan om gemeenten te bewegen tot fuseren. Zou er een verborgen agenda zitten achter dit alles? Nee hoor, ik geloof niet in complottheorieën…
